ဒီတစ္ခါေတာ့ ၿဗိတိန္ကုိ ထပ္ေရာက္ခဲ့ရပါၿပီ၊ အရင္တစ္ခါေတြက သုံးရက္ပဲ အမ်ားဆုံးေနခဲ့ရသျဖင့္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕နဲ႔ပင္ အခ်ိန္ေတြကုန္ေစခဲ့သည္၊ ခုေတာ့ စေကာ့တလန္ထိသြားဖုိ႔ စိတ္ကူးထားသျဖင့္ ဆယ္ရက္ေလာက္ေနရန္ ဆုံးျဖတ္လုိက္သည္၊ အဓိက ကေတာ့ နယ္ေဒသေတြကုိ သြားေရာက္ေလ့လာလုိ၍ျဖစ္သည္။
ဒုတိယေန႔မွာပဲ အဂၤလိပ္ေရလက္ၾကားကုိ ၾကည့္ရႈနုိင္ရန္ ဒုိဗား Dover ဆုိတဲ႔ ၿမိဳ႕ကေလးကုိ ခရီးထြက္ခဲ့ပါသည္၊ အနီးကပ္စီစဥ္လုိက္ရျခင္းေၾကာင့္ ဒုိဗားတြင္ ည မအိပ္ျဖစ္ပဲ စိန္႔မာဂရက္တြင္ သြားအိပ္ျဖစ္ခဲ့သည္၊ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ နာမည္ေက်ာ္ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါး White Cliff ကုိ ေလ့လာၾကည့္ရႈရန္ ျဖစ္ပါသည္။
က်ေနာ္ကုိ ဒုိဗားတြင္ရွိေသာ သူငယ္ခ်င္းအေဖက လုိက္ပုိ႔ေပးသည္၊ သူ႔နာမည္က ကင္းဘဲလ္ျဖစ္သည္၊ တည္းစရာေနရာလည္း သူကစီစဥ္ထားျခင္းျဖစ္သည္၊ သူသည္ RAF မွ အၿငိမ္းစားယူထားေသာ သူတစ္ေယာက္ျဖစ္သည္၊ အသက္၇၀ နီးပါး ရွိၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း သန္မာေနဆဲပါ၊ စစ္သားတစ္ေယာက္၏ သြင္ျပင္ က်န္ေနဆဲပါပဲ၊ အိႏၵိယ နွင့္ ေတာင္အာဖရိကတြင္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဘူးသူျဖစ္သည္၊ သူရွင္းျပခ်င္တာကုိ နားေထာင္မွႀကိဳက္သည္၊ ဒုိဗား ေနရာသည္ ျပင္သစ္ကမ္းေျခနဲ႔ အနီးဆုံးေနရာျဖစ္သည္၊ ေရေအာက္ရထားလမ္းႏွင့္ ကားလမ္းမ်ားသည္ အဂၤလိပ္ေရလက္ၾကားကုိ ျဖတ္ကာ ျပင္သစ္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ထားသည္။
စစ္ျပန္ အဂၤလိပ္တစ္ေယာက္ျဖစ္သည့္အတုိင္း ဘုရင့္တပ္မေတာ္အေၾကာင္း ေလႀကီးမုိးႀကီးေျပာသည္၊ ဗဟုသုတအျဖစ္နားေထာင္လုိက္သည္၊ ေနမဝင္အင္ပါယာ တပ္မေတာ္ႀကီး၏ အေၾကာင္းမဟုတ္ပါလား၊ ေရာက္ေရာက္ခ်င္းမွာပင္ ဒုိဗားၿမိဳ႕ကေလးကုိ အရင္မသြားပဲ၊ နာမည္ေက်ာ္ The RAF memorial ကုိေခၚသြားသည္၊ တကယ္ေတာ့ ထုိေနရာသည္ Folkestone တြင္ရွိသည္။
The RAF memorial Dover ေခၚ Battle of Britain Memorial သည္ စစ္အတြင္းက်ဆုံးသူမ်ား အထိမ္းအမွတ္ျဖစ္ၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့ စစ္သခၤ်ဳိင္းလုိ႔ အလြယ္တစ္ကူ ေခၚေလ့ရွိသည္၊ ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္း ၿဗိတိန္ကုိ ကာကြယ္ရင္းက်ဆုံးသြားသူမ်ား အတြက္ျဖစ္သည္၊ အမ်ားအားျဖင့္ ေလသူရဲ ပုိက္ေလာ့မ်ားျဖစ္သည္၊ ေလယာဥ္ပန္ကာပုံ ျမက္ခင္းျပင္ႏွင့္ ပုိက္ေလာ့ရုပ္ထုတုိ႔ရွိသည္၊ ၿဗိတိသွ် နာမည္ႀကီး ဟာရီကိန္းႏွင့္ စပစ္ဖုိင္းယား ေလယာဥ္ပ်ံ တစ္စီးစီျပသထားသည္။
ကင္းဘဲလ္က ခုျမန္မာျပည္ႏွင့္ ယူေက အဆင္ေျပေနၿပီ၊ စစ္အတြင္းက ငါတုိ႔ထားခဲ့တဲ့ စပစ္ဖုိင္းယား ေလယာဥ္ေတြျပန္ရမယ္ေျပာတယ္၊ အဲဒီ့ေလယာဥ္ေတြက အသစ္ေတြ တစ္ခ်ဳိ႕ျဖဳတ္ၿပီးထားခဲ့ရတယ္၊ ၾကားရတာကေတာ့ အစီးႏွစ္ဆယ္ေလာက္ရွိမယ္လုိ႔ဆုိတယ္၊ ဘာသာေရးအေဆာက္အအုံပုံစံဆုိေတာ့ မပ်က္မစီးရွိလိမ့္မယ္ထင္တယ္၊ တစ္ဝက္ပဲမွန္ဦးေတာ့ ငါတုိ႔ RAFႏွင့္ အဂၤလန္အတြက္ အဖုိးမျဖတ္ႏုိင္ပါဘူး၊
ျမန္မာျပည္ ေဆာင္းရာသီေရာက္ရင္ ငါတုိ႔စစ္မႈထမ္းေဟာင္းအဖြဲ႔က ျမန္မာျပည္ အုပ္စုလုိက္သြားဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနၾကတယ္၊ အဆင္ေျပမယ္လုိ႔ ငါထင္တယ္၊
က်ေနာ္က ခုေတာ့ မသြားနဲ႔ အရမ္းပူေနတယ္ေျပာတယ္ လုိ႔ေျပာလုိက္ေတာ့၊
မင္းသိတယ္မဟုတ္လား ငါ အိႏၵိယမွာ ေနခဲ့တယ္ေလ၊ ျပန္ေျဖသျဖင့္ က်ေနာ္လည္း ေကာင္းပါၿပီ လုပ္လုိက္ရသည္။
ထုိမွတဆင့္ Blériot memorial ကုိေခၚသြားျပန္သည္၊ ၿပီးေနာက္ Blériot memorial ကုိရွင္းျပသည္၊ အဂၤလိပ္ တစ္ေယာက္ေပမဲ့ ျပင္သစ္တစ္ေယာက္ အေၾကာင္းေျပာရတာေပါ့၊ ငါက ေလသူရဲေတြကုိ ေလးစားလုိ႔ဆုိသည္၊ Blériot memorial ဆုိသည္မွာ အဂၤလိပ္ေရလက္ၾကားကုိ ပထမဦးဆုံး ေအာင္ျမင္ေအာင္ ပ်ံသန္းျဖတ္ကူးႏုိင္ေသာ လူတစ္ေယာက္၏ သူ႔ယာဥ္ဆင္းသက္ခဲ့ရာ ေနရာျဖစ္သည္၊
ဂလုိက္ဒါမ်ားျဖင့္ ျပင္သစ္မွ အဂၤလန္သုိ႔ အဂၤလိပ္ေရလက္ၾကားကုိ ေက်ာ္ျဖတ္ႏုိင္ရန္ အဂၤလိပ္ေတြအဖန္ဖန္ႀကိဳးစားရာ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ၊ ဂ်ဳလိုင္ ၂၅ ရက္ ၁၉၀၉ ခုနွစ္တြင္ ျပင္သစ္ ေမာ္ေတာ္ကားစက္မႈဆရာ Louis Bleriot က သူ႔ေလယာဥ္ပ်ံျဖင့္ ပ်ံသန္းျဖတ္ေက်ာ္ေအာင္ႏုိင္ခဲ့သည္၊ ဒီေနရာတြင္ ဆင္းသက္ခဲ့သည္ဟုဆုိသည္။
ေနာက္ ဒုိဗားရဲတုိက္သုိ႔ သြားျပန္သည္၊ စပိန္၊ ဂ်ာမဏီ၊ ျပင္သစ္ႏွင့္ အဂၤလန္မွာ ရဲတုိက္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ ၾကည့္ခဲ့ရၿပီျဖစ္၍ က်ေနာ္အတြက္ မထူးဆန္းေတာ့ပါ၊ ရုိမန္ေတြ ေနာ္မန္ေတြ အဂၤလန္ကုိ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သိမ္းပုိက္ထားပုံ၊ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ေသာ ဝီလွ်ံဘုရင္အေၾကာင္း၊ ရုိမန္ကက္သလစ္ေတြကုိ ႏွိမ္နင္းပုံ ရုိမန္ကက္သလစ္ႏွင့္ ခရစ္ယာန္ေတြၾကား အရႈပ္အရွင္း၊ နပုိလီယန္ အေၾကာင္းလဲပါသည္၊ ဝီလွ်ံဘုရင္ကုိ စိတ္ဝင္စားမႈေတာ့ အရွိသား မိဖုရားမ်ားေသာ ဘုရင္တစ္ပါးမဟုတ္ပါလား၊ တစ္ခ်ဳိ႕ ရုိမန္ကက္သလစ္ေက်ာင္းေတြမွာ ရုပ္ထုေတြ ပုံေတြပ်က္စီးေနတာ ဝီလွ်ံလက္ခ်က္ဟုေျပာသည္၊ ဒီလုိနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ဒုိဗားျပတုိက္သုိ႔ ထြက္လာခဲ့သည္။
ဒုိဗားျပတုိက္သည္ စစ္အတြင္းက ပ်က္စီးခဲ့သည္၊ အသစ္ျပန္ေဆာက္ထားေသာ ျပတုိက္ျဖစ္သည္၊ စစ္မျဖစ္မွီက စုေဆာင္းထားသည္မ်ား ၆၀%ေက်ာ္ပ်က္စီးကုန္သည္၊ နပုိလီယန္စစ္နွင့္ ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္းက ဒုိဗားခံတပ္အေၾကာင္းျပထားသည္၊ ဂ်ာမန္ေတြကုိ ခုခံႏုိင္ေသာ “Jane” ႏွင့္ "Clem" အေျမာက္ႏွစ္လက္အေၾကာင္းလည္းပါသည္၊ ျပတုိက္ကုိ အတုိခ်ဳပ္၍ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါး White Cliff ဘက္ထြက္လာေသာအခါ ညေန ၇ နာရီရွိေနပါၿပီ၊ မုိးကေတာ့ မခ်ဳပ္ေသး၊ စိန္႔မာဂရက္သြားရာလမ္းတစ္ေနရာ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးကုိ ဓါတ္ပုံဆင္းရုိက္ၾကသည္၊ မုိးကအုံ႔ ေလကတုိက္သျဖင့္ ေအးခဲလုိ႔ေနပါၿပီ၊ ကားေပၚျပန္ေရာက္မွ ခုနမင္း ဓါတ္ပုံဆင္းရုိက္တဲ့ေနရာက ကမ္းပါးတစ္ခုရဲ႕ထိပ္ေပါ့၊ ဟုိဖက္နားမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လက ပင္လယ္ထဲ ၿပိဳက်သြားေသးတယ္လုိ႔ ကင္းဘဲလ္ကေျပာသည္၊ ထုိအခါမွာ ကမ္းပါးၿပိဳက်ႏုိင္တယ္ဆုိတာ စိတ္ထဲေရာက္လာသည္၊ ခုနကေတာ့ ဓါတ္ပုံကုိသဲႀကီးမဲႀကီး ရုိက္လုိ႔ေနသည္။
အျဖဴေရာင္ကမ္းပါး White Cliff သည္ ေျမျဖဴေက်ာက္, ထုံးေက်ာက္ Chalk၊ အမွဳန္ေသးေျမျဖဴမွဳန္႔ အေဆာင္ခဲမ်ားျဖစ္သည္၊ ကယ္ဆီယမ္ကာဘြန္နိတ္ႏွင့္ ေကာ္ကုိလစ္တုိ႔ ေပါင္းစပ္ထားေသာ ေျမလႊာျဖစ္သည္၊ တစ္ခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ သက္ရင့္ထုံးေက်ာက္မ်ား ျဖစ္လုိ႔ေနၿပီျဖစ္သည္၊ ဘူမိေဗဒသမားတစ္ေယာက္ မဟုတ္သျဖင့္ ရွင္းျပတာပဲ နားေထာင္လုိက္သည္၊ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးသည္ တစ္ႏွစ္ကုိ တစ္စင္တီမီတာေလာက္ ၿပိဳက်လွ်က္ရွိသည္၊ ‘ဒီလုိနဲ႔ ငါတုိ႔ ျပင္သစ္နဲ႔ တေျဖးေျဖးေဝးလာၿပီ’လုိ႔ တစ္ေယာက္ကေျပာသည္။
ညစာကုိ စိန္႔မာဂရက္က အဂၤလိပ္ဆုိင္ေလးတြင္ စားျဖစ္ၾကသည္၊ ညစာစားရင္း wonder of England White Cliffအေၾကာင္း ကင္းဘဲလ္ကရွင္းျပသည္၊ ၿပီးေနာက္ က်ေနာ္တည္းခုိမည့္ Holm Oaks Guest House ကုိလုိက္ပုိ႔သည္၊ Guest Houseမွာ အဂၤလိပ္စတုိင္ ေရွးေဟာင္းပုံကေလးျဖစ္သည္၊ အဖုိးႀကီးစီစဥ္ထားသျဖင့္ အဖုိးႀကီးအႀကိဳက္တြင္ တည္းရသည္၊ မဆုိးပါ၊ တည္းခုိခဲ့ေသာ လန္ဒန္ ထက္စာရင္ ေစ်းအမ်ားႀကီးသက္သာသည္၊ မနက္စာလည္း ပုိေကာင္းသည္။
ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္းက နာမည္ႀကီးခဲ့ေသာ ေတးသီခ်င္းတစ္ပုဒ္ရွိသည္၊ "White Cliffs of Dover" ျဖစ္သည္၊ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးသည္ သဘာဝကေပးေသာ ၿဗိတိန္ကုိကာကြယ္ေပးထားေသာ အရာတစ္ခုျဖစ္သည္၊ ေရေၾကာင္းက ခ်ီတက္တုိက္ခုိက္ဖုိ႔မလြယ္ေအာင္ ကမ္းပါးသည္ မီတာ ၁၀၀ ေလာက္ပ်မ္းမွ် ျမင့္သည္၊ ေတာင္ေျမာက္ သြယ္တန္းလွ်က္ ျပင္သစ္ကမ္းေျခကုိ မ်က္နွာမူထားသည္၊ ေနသာေသာေန႔မ်ားတြင္ ျပင္သစ္ဘက္ကုိ လွမ္းျမင္ရသည္ေျပာသည္၊ မနက္ျဖန္ေနသာေစရန္ ဆုေတာင္းမိသည္။
က်ေနာ္အတြက္ ကံမေကာင္းပါ၊ မနက္မွာ မုိးေတြရြာေနသည္၊ ကင္းဘဲလ္က ဆယ္နာရီမွ လာေခၚသည္၊ မုိးေတာ့စဲသြားၿပီျဖစ္သည္၊ ဒီလုိနဲ႔ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးကုိ စိန္႔မာဂရက္ဘက္က ၾကည့္မိသည္၊ မုိးအုံ႔ေနသည့္ၾကားက အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးႏွင့္ အဂၤလိပ္ေရလက္ၾကားကုိ ရင္ခုန္စြာခံစားမိသည္၊ ဓါတ္ပုံရုိက္ျခင္းကုိ ရပ္ကာ သာယာလွပေသာ သဘာဝ ပန္းခ်ီကားႀကီးကုိ အၾကာႀကီးၾကည့္ေနမိသည္၊ ဝၿပီလား ငါတုိ႔ ဒုိဗားဘက္ျပန္သြားၾကမယ္လုိ႔ ကင္းဘဲလ္က သတိေပးမွ ဓါတ္ပုံဆက္ရုိက္ကာ၊ ဒုိဗားဘက္ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးသုိ႔ ထြက္လာခဲ့သည္။
ဒုိဗားဘက္ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးသုိ႔ ေရာက္ေသာအခါ မုိးရြာလာသည္၊ မုိးရြာေလတုိက္ထဲမွာပင္ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးကုိ ခက္ခဲစြာၾကည့္ခဲ့ရသည္၊ ေလကျပင္းပါဘိ၊ မေန႔က ေခ်ာက္ကမ္းပါးၿပိဳသည္ေျပာ၍ အစြန္နား သိပ္မသြားရဲပါ၊ ဒုိဗားဆိပ္ကမ္းဘက္ျပန္လာၿပီး ေန႔လည္စာ စားျဖစ္ၾကသည္၊ ရာသီဥတုမေကာင္း၍ boatျဖင့္ ဓါတ္ပုံထြက္ရုိက္ဖုိ႔ အစီအစဥ္ဖ်က္လုိက္သည္၊ အဖုိးႀကီး ကင္းဘဲလ္က ေနာက္တစ္ေခါက္ေပါ့ကြာဆုိသည္၊ တကယ္ေတာ့ ေနာက္တစ္ေခါက္ဆုိတာ မုိင္ေပါင္းေထာင္ခ်ီကြာေသာ ေနရာကသူအတြက္ မလြယ္ပါေပ။
ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ အျဖဴေရာင္ကမ္းပါးသည္ မုိးရြာထဲမွာ က်ေနာ့္ကုိ ရင္ခုန္ေစခဲ့ပါသည္။
The RAF memorial Dover
cliff collapsed
ဓါတ္ပုံ၂ပုံကုိ whitecliffscountryယူသည္၊ က်န္ပုံမ်ားကုိ ကုိယ္တုိင္ရုိက္ခဲ့ပါသည္။
